Insulinooporność może prowadzić do stanu przedcukrzycowego, cukrzycy typu 2 i innych chorób. Jest to ogromne wyzwanie dla lekarzy, którzy coraz częściej diagnozują ją u pacjentów, głównie z nadwagą i otyłością. Jakie przyczyny insulinooporności są najczęściej spotykane? Czy można unormować zaburzony poziom cukru za pomocą terapii leczniczej?
Insulinooporność – co to takiego?
Wielu zastanawia się, czym jest insulinooporność. Otóż jest to stan, w którym organizm nie reaguje na insulinę, czyli hormon produkowany przez trzustkę. Insulina jest ważna dla regulacji ilości glukozy we krwi. Jest także kluczowa dla metabolizowania węglowodanów, białek i tłuszczów.
Niewielkie ilości insuliny uwalniane są do krwi po zjedzeniu posiłku. Są one przydatne w transporcie glukozy do komórek, gdzie zostaje wykorzystana jako energia. Kiedy jednak komórki stopniowo stają się oporne na działanie insuliny – odpowiedzią organizmu jest zwiększona produkcja tego hormonu (hiperinsulinemia zwiększa apetyt i utrudnia utrzymanie wagi na prawidłowym poziomie).
Insulinooporność to poważna przypadłość metaboliczna, która może prowadzić do cukrzycy ciążowej u kobiet w ciąży.
Jakie są przyczyny insulinoopornośći?
Co powoduje insulinooporność u ludzi? Istnieje dużo czynników związanych z rozwojem tego schorzenia. Może być ona spowodowana przez pewne geny, ale może też wynikać z otyłości i braku aktywności fizycznej.
Przeczytaj również: Banany z cukrzyca
Niestety, wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych i brak ruchu mają ścisły związek z tym schorzeniem. W grupie wysokiego ryzyka znajdują się osoby z otyłością i nadwagą. Insulinooporność może pogorszyć przewlekły stres, nagromadzenie toksyn, brak snu oraz niektóre leki (antybiotyki, antykoncepcja hormonalna, leki sterydowe).
Czasami insulinooporność jest połączona z nadczynnością tarczycy, zespołem Cushinga lub pierwotną nadczynnością tarczycy.
Jakie objawy insulinooporności występują najczęściej?
Insulinooporność nie jest konkretną chorobą – jest objawem innych schorzeń. Na początku możesz nie zauważyć żadnych symptomów. U niektórych osób można natomiast zaobserwować:
- nadmierne pocenie się
- zmęczenie
- stan depresyjny
- problemy z: chudnięciem, koncentracją, skórne np. ciemne rogowacenie skóry, z utrzymaniem masy ciała, szczególnie widoczny jest nadmiar tłuszczu w okolicach brzucha
- senność po zjedzeniu posiłku zawierającego węglowodany
- zwiększone stężenie cukru oraz trójglicerydów
- większy niż wcześniej apetyt – napady głodu po zjedzeniu posiłku węglowodanowego
Diagnozowanie insulinooporności
Aby leczyć insulinooporność, konieczna jest właściwa diagnoza. W celu potwierdzenia schorzenia, lekarz może zlecić wykonanie profilu lipidowego (poziom HDL, LDL, trójglicerydów i cholesterolu całkowitego) oraz testu obciążenia glukozą (zwykle wykonywanego na czczo). Pomocne będą także inne badania, które określą insulinooporność jak test na tolerancję insuliny czy badanie hs-CRP (wysoko czułe białko C-reaktywne).
Pacjenci, którzy usłyszeli, że zmagają się z insulinooporności, zadają sobie często pytanie jak można ją spowolnić bądź całkowicie wyeliminować. Jedną z najważniejszych ról odgrywa tu czas. Im szybciej schorzenie to zostanie zdiagnozowane i włączona zostanie właściwa terapia, tym lepsze będą efekty.
Dieta i leczenie w insulinooporności
Nie istnieje niestety jeden lek na insulinooporność, stąd też leczenie przebiega niefarmakologicznie. Osoby mające zbyt niską wrażliwość na insulinę muszą całkowicie zmienić swój tryb życia, a także dietę, by utrzymać właściwą wagę.
W jaki sposób można obniżyć poziom insuliny? Kluczowe jest całkowite wyeliminowanie cukru ze swojego codziennego jadłospisu. Wszystkie posiłki powinny być prawidłowo zbilansowane, pełnowartościowe, a przy tym nie mogą być przetworzone.
Konieczna jest rezygnacja z:
- makaronu
- ciast
- słodyczy
- słodkich napojów
- ryżu
- białego pieczywa
Produkty mające w składzie kwasy tłuszczowe Omega 3, tj. głównie ryby morskie, siemię lniane, a także orzechy włoskie, wywierają pozytywny wpływ na osoby mające wrażliwość insulinową. Zaleca się regularne spożywanie małych posiłków co ok. 3 h. Powinny bazować na składnikach mających niski indeks glikemiczny. Bardzo istotne, by przerwy pomiędzy kolejnymi daniami nie były za długie. Ważne jest również unikanie potraw wyłącznie węglowodanowych. Porcje powinny opierać się na białku, tłuszczach i węglowodanach jednocześnie.
Część osób z insulinoopornością nie potrafi samodzielnie zmienić swojego codziennego menu, dlatego poleca się skorzystanie z pomocy dietetyka, który posiada zarówno odpowiednie kwalifikacje, jak i doświadczenie.
Zobacz również: Ciasteczka owsiane dla cukrzyków
Nie można zapomnieć również o aktywności fizycznej, dopasowanej do kondycji oraz stanu zdrowia pacjenta. W trakcie wysiłku mięśnie nie tylko czerpią z glukozy, ale także ją spalają, dzięki czemu łatwiej utrzymać cukier we krwi na właściwym poziomie. Konkretna dawka ruchu czy sportu codziennie w połączeniu z prawidłową dietę pomoże nie tylko zmniejszyć zbędną tkankę tłuszczową, ale przede wszystkim pozwoli to zrobić w bezpieczny i zdrowy sposób. Trzeba także pamiętać o odpoczynku, czyli 7-8 godzinach snu. On także ma duży wpływ na terapię.
Warty podkreślenia jest fakt, że insulinooporność, która nie jest leczona, może prowadzić do rozwoju cukrzycy u dziecka oraz dorosłego (typu 2) oraz chorób związanych z układem krążenia. Nie należy lekceważyć ani jej objawów, ani postawionej diagnozy.
Jakie konsekwencje zdrowotne niesie za sobą insulinooporność?
Insulinooporność niesie za sobą niekorzystne skutki zdrowotne. U kobiet niewłaściwa zdolność organizmu do właściwej odpowiedzi na insulinę może zaburzać miesiączkę oraz spowodować niepłodność. Ponadto może przyczyniać się do:
- chorób układu krążenia
- nadciśnienia
- udaru mózgu
- otyłości – 1, 2, i 3 stopnia
- choroby Hashimoto
- PCOS – zespołu policystycznych jajników, który zalicza się do schorzeń endokrynologicznych; diagnozowany jest u pacjentek w wieku rozrodczym
- zaburzeń gospodarki lipidowej
- niealkoholowego stłuszczenia wątroby
Podsumowując, kluczem w walce z insulinoopornością jest obniżenie wagi, systematyczny wysiłek fizyczny i odpowiednia dieta o niskim indeksie glikemicznym. Dzięki temu poprawi się nie tylko stan zdrowia, ale również samopoczucie i sylwetka.
